Raport
Oddajemy do Waszych rąk raport „Jest opresja – jest opór”.
Pobierz raport w całości (pdf, 4,3 MB)
Pobierz skrót raportu: „Jest opresja – jest opór” – najważniejsze wnioski (pdf, 333 KB)
Raport został przygotowany na bazie informacji pochodzących od ponad 600 (!) grup i organizacji kobiecych, feministycznych i queerowych, które w ostatnich 4 latach wnioskowały o grant Funduszu Feministycznego.
W raporcie usłyszycie głosy rzadko brane pod uwagę. Są to w większości doświadczenia grup i organizacji dopiero od niedawna aktywnych w ruchu feministycznym. Aż 30% z tych grup działa na wsi lub w małych miejscowościach. Ponad 80% (!) z nich podejmuje działania bez żadnego budżetu i finansowania z zewnątrz.
Najważniejsze wnioski z raportu to:
Działania feministyczne są głęboko zakorzenione w doświadczeniach konkretnych kobiet i osób: opresji wynikającej z warunków socjalnych i politycznych życia tu i teraz, w Polsce. W tym sensie feminizm nie jest „importem z Zachodu”, lecz zjawiskiem bardzo rodzimym.
Duża część aktywizmu kobiet związana jest z biernością państwa i zanikiem usług publicznych. Kobiety na wsi zapewniają sobie dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej, studentki z Krakowa wspierają kobiety w trudnej sytuacji materialnej w zakupie biletów na komunikację miejską, licealistki z Białegostoku organizują dla siebie i zajęcia z edukacji seksualnej, osoby transpłciowe zbierają fundusze na wsparcie w procesie uzgodnienia płci, a matki asystujące dzieciom z niepełnosprawnościami po raz pierwszy od 10 lat myślą o własnym wypoczynku.
Kobiety są główną grupą odpowiadającą na kolejne kryzysy: epidemię COVID-19, kryzys na granicy polsko-białoruskiej, kryzys humanitarny związany z agresją Rosji na Ukrainę. Aktywizm feministyczny w dużej mierze skupia się na podstawowych kwestiach przeżycia: opiece, wsparciu emocjonalnym, ochronie przed przemocą, dostarczeniu pożywienia, pomocy medycznej, przekazywaniu ważnych informacji. Dbanie o życie innych prowadzi do ogromnego fizycznego przemęczenia i wypalenia emocjonalnego. W takich warunkach prawdziwym wyzwaniem staje się realizacja feministycznych postulatów na poziomie instytucjonalnym i w polityce.
Nierówności płci to zjawisko powszechne, obecne w życiu właściwie każdej dziewczynki, kobiety i osoby LGBTQ w Polsce. Dlatego różne osoby w bardzo różnych miejscach aktywizują się feministycznie w tym samym czasie. Okazuje się, że feminizm nie jest jedynie zjawiskiem wielkomiejskim, lecz wydarza się również z dala od „centrum”. Mamy do czynienia z dużą autonomią setek różnych inicjatyw i współistnieniem różnorodnych działań w ramach szerokiego ruchu. Ważnym elementem współczesnej rzeczywistości jest feministyczne przyśpieszenie. Wszyscy znamy protesty kobiet i osób przeciwko prawu antyaborcyjnemu, w obronie praw osób LGBTQ… Osoby zaangażowane w feministyczny aktywizm interpretują obecny moment jako czas przedrewolucyjny – czas politycznej zmiany.
Feminizm sam w sobie jest zasobem, do którego nie wszystkie osoby mają równy dostęp. Jest przywilejem. Kobiety Głuche musiały same wymyślić słowo „feminizm” w Polskim Języku Migowym. Nastolatki z Wałbrzycha zorganizowały dla siebie wyjazd do Warszawy i Gdańska, „aby poznać feministki”, ponieważ w ich najbliższym otoczeniu nie spotkały takich osób. Raport jasno pokazuje, że poza największymi miastami możliwości uczenia się o feminizmie, spotykania się i rozmawiania z innymi feministkami są znacząco ograniczone.
Raport dowodzi, że feministyczny aktywizm wychodzi daleko poza uliczny protest i głośne, medialne akcje czy działania w social mediach. Feminizm jest praktyczny, skupiony na rozwiązaniu problemów konkretnej grupy kobiet w danej społeczności, odpowiadaniu na bazowe, często materialne problemy. W każdym województwie działają i zmieniają rzeczywistość osoby zaangażowane w działania samopomocowe i zapełniające lukę po wycofującym się lub wrogim państwie.
Zapraszamy do lektury – pobierz raport i powiedz o nim swoim znajomym! Zachęcamy też do dzielenia się swoimi przemyśleniami na jego temat.
Współtwórczynie raportu
Redakcja: Magdalena Grabowska, Marta Rawłuszko, Małgorzata Leszko, Justyna Frydrych
Zdjęcia: Agata Kubis i Emilia Oksentowicz / .kolektyw i zbiory własne FemFundu oraz Grantobiorczyń
Korekta: Aleksandra Sekuła
Tłumaczenie na j. angielski: Agnieszka Modzelewska
Projekt graficzny i skład: Marianna Wybieralska